Ortez Protez Medikal değildir

Çoğu zaman medikalcilikle karıştırılan ortez protez, aslında tıbbın yan bir dalı gibi.  Ayak-bacak,  el- kol gibi  vücudun işlevsel bölümlerinin kaybolan fonksiyonlarını geri kazandırma ya da bu uzuvların kaybında yerine protez uzuvlar yapmak gibi önemli bir meslek ortez protez işi.

Düzce’de Genç girişimci Can Turan, Analiz Ortopedi Ortez Protez Üretim Ve Uygulama Merkezi’ni korona sürecinden hemen önce açtı ve açtığı gibi de kapatmak zorunda kaldı. Normalleşme süreci ile birlikte tekrar faaliyete başlayan Can Turan, halkın ortez ve protez hakkında doğru bilgilendirilmesi gerektiğini belirterek, iki tanımı şöyle anlattı:

Ortez,  Uzuv kaybı olmadan ayak-bacak, el-kol gibi vücudun işlevsel bölümlerinin yaralanması sonucu fonksiyonunu geri kazandırmak için yaptığınız ürünlerdir.  Örneğin: Tabanlık, düz taban, içe basma, çukur taban, el splinti, omuz ortezi, kafatası kaskı, skolyoz korsesi gibi ürünlerle, bu uzuvların kayıp fonksiyonlarını geri kazandırıyoruz.

Protez ise Şeker hastalığı, iş kazası, trafik kazası gibi durumlarda el-kol, ayak-bacak kaybı yaşayan bireylere  suni uzuv yapılmasıdır”.

Uzuvların fonksiyon kaybı yada uzuv kaybında kişiye özel ürünler üretilen ortez protez  Üretim ve Uygulama merkezinde, ortez ve protezlerle kişinin yaşamsal kalitesini arttırmasına yardımcı olunuyor. Can Turan, Biz üretim merkezimizde, her ürünümüzü kişiye özel üretiyoruz. Örneğin ayak ağrısı, topuk dikeni, içe basan kişilerde, ayağının üzerinde veya yanında nasır sorunu yaşayan kişilere özel tabanlıklar üretiyoruz. Bilgisayarlı yürüyüş platformunda statik, dinamik ve denge ölçümü yapıyoruz. Denge ölçümü ile kişilerin günlük hayatlarında ayaklarına verdikleri yükü belirliyoruz ve ayak yapısına göre bu veriler ışığında  tabanlığını bilgisayar ortamında tasarlıyoruz.  CNC cihazında bu tasarımın çıktısını alıyoruz, kişinin kendi ayak yüküne göre hazırladığımız tabanlıkları kullanmalarını öneriyoruz. Bu tabanlıklarımızı da 6 aylık dönemlerde, ayak verilerinin takibini yaparak ayakta oluşan değişimi değerlendiriyoruz” dedi.

Özellikle kas düşmesi yaşayan Felçli hastalarda, ayak-ayak bileği ortezi, el-el bileği ortezi kullandıklarını belirten Turan, “Felç geçirip, fizik tedaviye başlayan kişilere ayak-ayak bileği ortezi ya da el- el bileği ortezi  uygulaması yaparak kasların pozisyonunu korumasını sağlıyoruz” dedi.

Halk arasında omurga eğriliği diye bilinen skolyoz hastalığının tedavisinde yine kişiye özel korse  yaptıklarını belirten Turan, “Skolyoz halk dilinde ‘’omurga eğriliği’’ doğru korse uygulaması ve fizik tedavi rehabilitasyonu yapıldığı takdirde deformitenin tamamiyle düzeldiği bir çok çalışmada bilimsel olarak kanıtlanmıştır. Bizde Üretim merkezimizde yine kişiye özel korse üreterek bu sürece katkıda bulunuyoruz” dedi.

Özellikle bebeklerde görülen kafatası bozukluğu için, kişiye özel kask üretimi yaptıklarını belirten Turan, “Bazı bebeklerin kafatası yapıları doğuştan asimetriktir. Bu durumu düzeltmek için uygulanan kraniyal kask uygulamalarında deformiteyi tamamıyla düzeltilebiliyoruz” dedi.

İş kazası, trafik kazası, şavaş yaralanmaları gibi durumlarda yaşanan uzuv kayıpları için kişiye özel protez yaptıklarını belirten Can Turan, “Protez, konjenital(doğuştan) veya edinsel olarak uzuv kaybı olan bireylerin kullandığı yapay uzuvdur. Şeker hastalığı, iş kazası, trafik kazası ve periferik vasküler hastalıklar(damaryolu tıkanıklığı) gibi nedenlere bağlı olarak bir çok kişi alt ekstremite veya üst ekstremite amputasyon cerrahisi operasyonu  olmaktadır. İdeal olarak amputasyon sürecinden 6 ay sonra protez kullanımına başlanması önerilir. Bu 6 aylık süreçte ise ampute bireyin kas kuvvetini arttırması ve denge egzersizleri yapması için fizik tedavi programı alması gerekir. Yapılan bu uygulama ile amputasyon sonrası bireyin vücut dengesini ve kas kontrol becerisi kazanması amaçlanır. Her protez kişiye özel üretilir. Kişinin günlük yaşamdaki aktifliği, mesleği, hobileri ve protezden beklentileri gibi unsurlar göz önüne alınarak protez uzmanı tarafından en ideal protez tasarımı yapılır ve uygulanır. Protez kullanımı için gerekli eğitimler verildikten sonra uzman tarafından belirlenen periyotlarda protez kullanıcısının protez kontrolü ve bakımı gerçekleştirilir” dedi.

Uygulama sürecini anlatan Turan, “Hastanın analizini alıyoruz. Bacağın ya da kolun hangi uzuv kaybedilmiş ise kalan bölümünden ölçü alıyoruz. Bu ölçüyü alçı kalıplarda işliyoruz.  İşledikten sonra protezi hazır hale getiriyoruz. İşimiz burada bitmiyor. Asıl işimiz hastanın bu protezi nasıl kullanacağı ve hayatına nasıl entegre edeceği. Bu konuda hastalarımıza eğitim veriyoruz. Yaklaşık 1 aylık eğitimde, günlük aktivitelerini nasıl yapacağını, bu aktiviteleri yaparken protezi nasıl kullanması gerektiğini öğretiyoruz” dedi.

Özellikle protez yaptıracak olanların kaliteli ve bu işin eğitimini almış ortez protez uzmanlarının bulunduğu kurumları tercih etmeleri gerektiğini belirten Turan, “Uzuv kaybı yaşayan ve protez yaptıracak hastaların mutlaka iyi bir araştırma yapması gerekiyor. Doktorların bu konuda önerilerini dikkate almaları, firmaları araştırıp, farklı firmalardan ayrıntılı çalışma raporu istemeleri gerekiyor. Çünkü protez uzmanları üniversite eğitimi almış, diploma sahibi olmalılar” dedi.